U početak zime uvešće nas večerašnji solisticijum, koji se redovno obilježava u Stounhendžu, kada je najkraći dan, a najduža noć u godini. Istovremeno, južna hemisfera će imati najduže prisustvo dnevnog svjetla i najkraću noć.
U BiH će solisticijum obilježiti noć koja će trajat 15-ak sati, nakon čega slijedi najkraći dan u godini sa svega osam sati i 54 minuta dnevnog svjetla. Sunce će izaći u 7.17, a zaći u 16.11 časova.
Zimski solsticijum vrlo je značajan događaj u kulturama širom svijeta, a obilježava se uz pomoć karakterističnih drevnih astronomskih uređaja od kamena ili drveta koji su tako postavljeni da na 22. decembar dođu u savršen sklad sa izlazećim suncem, javljaju agencije.
Noćas će nad Zemljom biti najduža noć u istoriji.
Danas se Sjeverni pol nalazi na najudaljenijoj tački od Sunca, a na svim lokacijama na sjevernoj hemisferi, noć zimske kratkodnevice trajaće nešto duže nego bilo kad u istoriji.
Razlog za to je činjenica da se Zemljina rotacija usporava vremenom uslijed Mjesečeve gravitacije, pa će tokom svake naredne zimske kratkodnevice noć trajati nešto duže nego prethodnih godina.
Tako se svake godine, procjenjuju naučnici, dužina dana poveća se za oko 15 do 25 milionitih dijelova sekunde. Možda vam to zvuči neznatno malo, ali se časovnici moraju podešavati na svakih nekoliko godina, za barem jednu sekundu.
Ipak, dok ne dođemo do proljećne ravnodnevice, možda će vas zanimati zašto je mjerenje vremena tako komplikovano.
Jedan od razloga je taj što solarni dani nikad ne traju tačno 24 sata.
“Zapravo, samo četiri puta u toku godine, dan traje tačno 24 sata, ali nikad u decembru”, kaže astronom Stiven Harli, koji vodi popularan blog pod nazivom Science Geek.
“Najkraći je početkom septembra, kada traje 23 sata 59 minuta i 30 sekundi, a najduži u decembru 24 sata i 30 sekundi”.
Postoje dva razloga zbog kojih trajanje solarnog dana varira. Prvo, Zemljina osa je blago iskrivljena – 23,5 stepeni od vertikale – a drugi je taj što brzina okretanja naše planete oko Sunca takođe varira i povećava se što je planeta bliža Suncu, a smanjuje što se više udaljava.
“Solarni dani u decembru traju u prosjeku 24 sata i 30 sekundi, ali naši časovnici i dalje pretpostavljaju da svaki dan ima tačno 24 sata. Kumulativno pomjeranje objašnjava zašto sunce zalazi sve ranije, a jutra ostaju mračna sve do nekoliko nedjelja od zimske kratkodnevice”.
Možda će vam ova pojava biti jasnija, ako imate u vidu istoriju mjerenja vremena.
Naime, Velika Britanija proteže se na 9,55 stepeni geografske dužine. Pošto je 15 stepeni ekvivalent jednom satu, vremenska razlika između dva grada na suprtotnim krajevima Britanije je nešto oko 38 minuta.
Međutim, dolaskom željeznice u Britaniju tokom 19. vijeka, razlika je postala nepraktična, a pa je isto vrijeme primjenjeno na cijelu državu.
Takođe, u to vrijeme mehanički časovnici već su bili vrlo tačni i uveden je i standard – srednje vrijeme po Griniču.
Usvajanje srednjeg vremena ima za posljedicu to što su naši časovnici tokom cijele godine u neskladu sa Suncem, zahvaljujući Zemljinoj eliptičnoj orbiti, javlja BBC.
