Udruženje za zaštitu kulturno – historijskog naslijeđa i edukaciju mladih „ARHIUM“ Ilijaš bavi se istraživanjem, valorizacijom, zaštitom i promocijom kulturno – historijskog naslijeđa. Udruženje je iniciralo i u fazi je realizacije više projekata iz oblasti kulturno – historijskog naslijeđa od kojih posebno izdvajamo:
- Popis stećaka i nišana općine Ilijaš.
- Valorizacija kulturno – historijskog naslijeđa.
- Spomenici kulturne baštine općine Ilijaš – Izložba i štampanje kataloga s ciljem zaštite, očuvanja i promoviranja bosanskohercegovačke kulture i kulturne baštine (2017. – 2019. god.).
Izložba „Bosansko mramorje“ rezultat je projekta pod nazivom „Popis stećaka i nišana“ i „Valorizacija kulturne baštine“ općine Ilijaš koja je u periodu od 2017. do 2019. godine inicirana od strane Udruženja za zaštitu kulturno – historijskog naslijeđa i edukaciju mladih „ARHIUM“ Ilijaš a podržana i realizovana kroz I fazu od strane općine Ilijaš, Federalnog ministarstva kulture i sporta, Ministarstva kulture i sporta Kantona Sarajevo i JP BH Pošta.
Navedenim projektima izvršena je ubikacija, evidentiranje i fotodokumentiranje dvadeset lokaliteta što predstavlja 50% sveukupnog broja lokaliteta sa stećcima i nišanima. Na dvadeset lokaliteta ubicirano je i evidentirano 212 stećaka i 8 starih nišana. Posebno ističemo nekropolu Selište – Podbare i Sudići koje su po prvi puta ubicirane i evidentirane. Od ostalih lokaliteta isitčemo višeslojni lokalitet Brus – Vruci čiji areal rasprostiranja ujedinjuje srednjovjekovni i osmanski period i spomenike iz tog perioda. Važno je istaći da ćemo izložbom predstavili i spomenike koji su na Listi nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine, nekropole na Ozrenu – Travnjak i Bandijera, te Kopošiće. Dosadašnjom realizacijom navedenog projekta stvorili su se uslovi za realizaciju izložbe i štampanje kataloga navedenih spomenika. Cilj evidentiranja, valorizacije i prezentiranja kulturno – historijskog naslijeđa jeste predstaviti po prvi puta kulturno naslijeđe općine Ilijaš, stanje ugroženosti, stepen očuvanosti spomenika i perspektive za buduća istraživanja i razvoj kulturnog turizma.
Otvorenje izložbe zakazano je za 27. februar 2020. godine u 17:00 sati u prostorijama BZK “Preporod” (KSC Ilijaš).
Autor izložbe: Midhat Dizdarević, arheolog i prof. historije
