Program novčanih podrški u poljoprivredi i ruralnom razvoju FBiH za 2023., stupio je na snagu, nakon što je 26. aprila, objavljen u Službenim novinama FBiH. Ukupna vrijednost agrarnog budžeta Federacije za ovu godinu iznosi 164 miliona maraka.
U okviru ovogodišnjeg programa, za poticaje animalnoj i biljnoj proizvodnji namijenjeno je 114,43 miliona KM, od čega za animalnu 87.895.000 KM, a biljnu 26.535.000 KM. Proizvođači ratarskih, povrtlarskih, voćarskih kultura, grožđa i maslina te deklarisanog/naturalnog sjemena, kako je planirano programom, ove godine će biti dodatno podržani sredstvima za sjeme, mineralno đubrivo i gorivo sa 100 KM po hektaru.
Biljna proizvodnja
Za uzgoj pšenice i raži ovogodišnji federalni poticaji iznose 900 KM po hektaru, a pravo na podršku ostvaruje se za proizvodnju na minimalno 1 ha, a maksimalno po kulturi 200 ha hljebnih žita u toku godine. Ista površina uzgoja uvjet je i za ostvarivanje prava na poticaj za stočna žita (stočni ječam, kukuruz, zob i tritikale) koji iznosi 500 KM/ha za pravna, odnosno 400 KM/ha za fizička lica.
Pravo na novčanu podršku za proizvodnju krmnog bilja na oranicama (silažni kukuruz, stočni grašak i grahorice, djetelinsko- travne smjese i djetelina) ostvaruje se za proizvodnju na minimalno 2 ha, a maksimalno po kulturi 400 ha u toku godine i iznosi 384 KM/ha za pravna i 300 KM/ha za fizička lica.
Kada je riječ o povrću, s nivoa FBiH potiče se uzgoj paradajza, paprika, krastavca, patlidžana, mrkve, cvekle, luka (bijeli/crveni/praziluk), salate, mladog krompira, kupusa/kelja, lubenice/dinje, graha/graška i špinata, na minimalno 0,5 ha po kulturi, a maksimalno po kulturi 20 ha povrća u toku godine. Poticaji iznose 3.900 KM/ha
Kod voća (šljiva, jabuka, kruška, breskva, nektarina, nar, trešnja, višnja, smokva, kajsija, lješnjak, malina, orah, badem, borovnica, brusnica i aronija) – klijent ostvaruje pravo na novčanu podršku za proizvodnju na minimalno 0,5 ha, a maksimalno po kulturi 250 ha voća u toku godine. Novčana podrška iznosi 2.400 KM/ha, koliko će dobiti i uzgajivači grožđa i maslina za uzgoj na površini od 0,3 do 250 ha po kulturi, a sredstva su namijenjena su samo za pravna lica.
Animalna proizvodnja
Kod animalne proizvodnje najveći dio sredstava bit će utrošen na poticanje proizvodnje svježeg kravljeg mlijeka – 54,3 miliona maraka. Pravo ostvaruju proizvođači koji posjeduju minimalno tri mliječne krave i proizvode najmanje 500, odnosno maksimalno 550.000 litara mlijeka mjesečno. Za pravna lica i obrte poticaj iznosi 0,42 KM/l, a za fizička 0,38 KM/l.
Proizvodnja goveđeg mesa – tov junadi od teladi iz domaćeg uzgoja, poticat će se sa 660 KM po grlu za pravna lica i obrte, odnosno 480 KM za fizička. Za tov junadi od teladi iz uvoza poticaj je manji i iznosi 330 KM/grlu, odnosno 264 KM/grlu.
Za uzgoj krava prvotelki (rasplodne junice), pravo na novčanu podršku imaju samo pravna lica ili obrti za uzgoj minimalno 2, a maksimalno 200 junica iz vlastitog stada u toku godine, s tim da služe za proširenje vlastitog stada ili za prodaju i iznosi 800 KM/grlu. Uzgoj goveda u sistemu krava-tele, poticat će se sa 660 KM/grlu, odnosno 480 KM za fizička lica i to za minimalno 15, a maksimalno 1.000 krava, u toku godine.
Kod ovčarske i kozarske proizvodnje najviše sredstava bit će izdvojeno za uzgoj rasplodnih ovaca, ukupno 7,75 miliona KM. Poticaji za ovčije i kozije mlijeko iznose 0,80 KM, odnosno 0,60 KM po litru.
Iz ovogodišnjeg agrarnog budžeta, za svinjogojstvo je planirano ukupno 3,2 miliona KM, a za peradarska proizvodnju namijenjeno je 1,47 miliona KM. Ukupna sredstva za pčelarstvo su dva miliona maraka.
Povećanje konkurentnosti
U okviru mjera za povećanje konkurentnosti koje su ključne za opstanak i razvoj poljoprivrednih gazdinstava predviđeno je izdvajanje 20.000.000 KM. Taj iznos namijenjen je za podrške investicijama u poljoprivredne strojeve i priključne uređaje, opremu za biljnu i stočarsku proizvodnju, nabavku rasplodne stoke, izgradnju, proširenje i opremanje objekata u funkciji poljoprivredne proizvodnje.
Podrška se odnosi i na legalizaciju građevinskih objekata i ispunjavanje okolišnih standarda, podizanje višegodišnjih nasada iz čega će biti finansirano do 50 posto iznosa prihvatljivih troškova investicije. Pored toga, za mlade poljoprivrednike i žene nositelje poljoprivrednih porodičnih gazdinstava ili vlasnike obrta ostvaruje se dodatna podrška od pet posto.
Za podršku prehrambenoj industriji izdvojena su sredstva u iznosu od 14.000.000 KM, a visina podrške je do 50 posto prihvatljivih troškova ulaganja. Korisnicima će i ove godine biti na raspolaganju finansiranje projekata putem kreditne linije Razvojne banke FBiH u čemu FMPVŠ učestvuje sa grantom od 3.500.000 KM. Iz tog iznosa će biti finansirano do 35 posto prihvatljivih troškova investicije u biljnu proizvodnju, stočarstvo ili ribarstvo, odnosno 35 posto iznosa prihvatljivih troškova u slučaju investicije u njihovu preradu. Navedenim mjerama podrške očekuju se nove investicije u poljoprivredno-prehrambenom sektoru u vrijednosti većoj od 80 miliona KM.
U okviru modela ostalih vrsta podrški izdvojen je iznos od 11.450.000 KM, koji je planiran za sufinansiranje osiguranja od šteta u poljoprivredi, organizovanje stručnih skupova i sajmova, te izlaganja na sajmovima.
